فیزیوتراپی صورت در منزل چه مقدار موثر است ؟
صورت یکی از قسمت های بدن است که می تواند دچار مشکلات مختلفی شود. یکی از مشکلات رایج صورت فلج بل است. در فلج بل ماهیچه های صورت دچار ضعف می شوند. این مشکل فقط در یک طرف صورت اتفاق می افتد. بیماری فلج بل موقتی است و معمولا بعد از چندین هفته یا چند ماه بهبود می یابد. این بیماری ممکن است که در سنی خاص رخ دهد و علت دقیق آن نیز هنوز کشف نشده است. در هر صورت، بهترین راه درمان آن در حال حاضر فیزیوتراپی است. برای این که با فیزیوتراپی صورت در منزل آشنا شوید، ادامه مقاله را مطالعه فرمایید.
فلج بل چیست و چرا رخ می دهد؟
علت دقیق فلج بل مشخص نیست؛ اما به عقیده برخی از محققان فلج بل زمانی رخ می دهد که عصب هفتم جمجمه ای تحریک، متورم یا فشرده شود. در این زمان ویروس ها و عفونت های مختلفی مانند ویروس هرپس سیمپلکس می توانند روی عصب هفتم جمجمه یا همان عصب چهره ای تاثیر بگذارند. این عصب تمام حرکات چهره را کنترل می کند و زمانی که دچار مشکل شود، ممکن است عضلات صوت فرد، ضعیف شوند. در این زمان است که باید برای درمان از فیزیوتراپی صورت در منزل کمک گرفت. در بیشتر مواقع، تنها یک طرف صورت تحت تاثیر قرار می گیرد و طرف دیگر آن می تواند به صورت عادی حرکت کند. علائم فلج بل خیلی سریع خود را نشان می دهند. این علائم عبارت اند از:
- ناتوانی در کامل بستن یک یا هر دو چشم
- مشکل در جویدن و بلع غذا
- ریختن آب دهان
- کاهش توانایی در اشک ریختن
- مشکل در صحبت کردن
- احساس درد در اطرف گوش
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- کاهش حس چشایی
این علائم بسیار مهم هستند و قبل از فیزیوتراپی صورت در منزل حتما باید تحت مراقبت های فوری پزشکی قرار گرفت؛ زیرا فلج بل می تواند نشانه ای از سکته مغزی باشد. در صورتی که علت بروز فلج بل جدی نباشد، می توان از فیزیوتراپی برای بهبود آن کمک گرفت. در فیزیوتراپی صورت سعی می شود تا به آرامی روال طبیعی ارتباط مغز با عصب صورت با عضله، بازسازی شود.
ورزش برای درمان فلج صورت
کسانی که به بیماری های فلج صورت مبتلا هستند می توانند از فیزیوتراپی صورت در منزل استفاده کنند. برای درمان فلج صورت به شیوه فیزیوتراپی، تمرین های ورزشی مختلفی هستند که می توانند در مقابله با فلج صورت و غلبه بر آن تاثیر گذار باشند. برخی این تمرین ها عبارتند از:
- خنده
بهترین ورزش برای مقابله با مشکل فلج صورت، خنده است. انسان برای خنده نیاز دارد که از چندین ماهیچه مختلف در صورت خود استفاده کند. همین امر باعث می شود که گردش خون در اعصاب صورت بهبود یابد. برای این کار شما می توانید یک فیلم کمدی خنده دار نگاه کنید یا وقت بیشتری را با آن دسته از عزیزان و نزدیکان خود که در کنار آن ها بیشتر می خندید، بگذرانید. خنده نه تنها برای مقابله با فلج صورت خوب است، بلکه برای سایر اندام های بدن نیز مفید تلقی می شود؛ برای مثال می تواند عملکرد مغز شما را بهبود بخشد.
- کشش دهان
تمرین بعدی فیزیوتراپی صورت در منزل کشش دهان است. شاید انجام این کار به شما احساس بدی بدهد؛ اما مطمئن باشید که باز و بسته کردن دهان به صورت مکرر باعث تقویت عضلات صورت شما می شود. می توانید تعداد دفعات این کار را در طول روز کاهش دهید؛ اما حتما سعی کنید که این تمرینات مداوم باشند تا تاثیر بیشتری داشته باشند.
- کشش ابرو
یکی دیگراز تمرین های فیزیوتراپی صورت در منزل، کشش ابرو است. درست مانند تمرین کشش دهان، ممکن است که با انجام این تمرین نیز خجالت زده شوید؛ اما بالا و پایین انداختن ابرو به صورت مکرر باعث بهبود حرکت و گردش خون در پیشانی و ناحیه اطراف چشم شما می شود. برای انجام این تمرین، در آغاز کار می توانید آن را چند بار به مدت چند دقیقه کوتاه انجام و در دفعات بعد، مدت زمان آن را افزایش دهید.
- حرکات لب
یکی از تمرینات موثر در فیزیوتراپی صورت در منزل حرکات لب است. شما می توانید لب های خود را در جهات مختلف بالا یا پایین حرکت دهید. همچنین می توانید حالت لبخند به چهره خود بدهید یا لب های خود را غنچه کنید. این حرکات به عضلات صورت کمک می کنند تا بتوانند قدرت خود را بازیابی کنند. از آن جایی که خود شما این حرکات را به صورت طبیعی می دهید، آن ها به تقویت واکنش های مغز شما نیز کمک می کنند.
فلجی صورت در بیشتر مواقع نشانه یک بیماری زمینه ای جدی است. به همین دلیل قبل از فیزیوتراپی در منزل حتما به بیمارستان نیز مراجعه کنید تا بتوانید علت فلج شدن صورت خود را پیدا و برای درمان آن اقدام کنید.
عوارض فیزیوتراپی صورت
فیزیوتراپی صورت علاوه بر مزایایی که دارد، می تواند خطرات بالقوه ای نیز به همراه داشته باشد. برخی از افراد از تمرینات یوگا علاوه بر درمان فلجی صورت برای جوان سازی پوست نیز استفاده می کنند. گاهی اوقات ممکن است که این کار نتیجه معکوس داشته باشد؛ یعنی تمرینات، چین و چروک های پوست را از بین نبرند و موجب عمیق تر شدن آن ها شوند.
در انجام تمرینات فیزیوتراپی صورت در منزل ، به دلیل این که فرد مجبور است به طور مکرر از عضلات صورت خود استفاده کنند، باعث کشیده شدن پوست صورت، ایجاد چین و چروک و خطوط ریز بر آن شود. البته این مشکل ها در صورتی رخ می دهند که فرد بدون مشاوره پزشک تمرین ها را انجام دهد و به عضلات صورت خود فشار زیادی وارد کند. تا زمانی که فرد تحت نظر پزشک فیزیوتراپ این تمرین ها را انجام می دهد، هیچ خطری او را تهدید نخواهد کرد.
فرآیند فیزیوتراپی صورت چگونه است؟
قبل از تنظیم تمرین های فیزیوتراپی صورت در منزل ، پزشک وضعیت بیمار را دقیق بررسی می کند. این بررسی ها می تواند شامل سوابق پزشکی بیمار، زمان شروع شدن علائم او و مواردی که باعث بدتر شدن حال او می شوند، باشد. همچنین ارزیابی فیزیکی نیز بخشی از روند درمانی او محسوب می شود. در واقع پزشک فیزیوتراپ با بررسی حرکات صورت وضعیت بیمار را ارزیابی می کند. این حرکات عبارت اند از:
- وضیعت حرکات فک و دهان
- حرکت ابرو
- میزان توانایی فرد در جمع کردن لب ها
- قابلیت بالا یا پایین بردن لب ها
- بستن لب ها
- حرکات چشم
- وضعیت لبخند زدن در حالی که تمامی گونه ها درگیر شده باشند
- اخم کردن
- حالات چهره
- میزان توانایی فرد در ایجاد چروک در پیشانی
پس از این که ارزیابی ها به پایان رسیدند، پزشک فیزیوتراپ صورت، یک برنامه ورزشی برای صورت بیمار تنظیم می کند تا به کمک آن بتواند توانایی های از دست رفته خود را بازیابی کند و بهتر به عضلات صورت خود تسلط داشته باشد. چگونگی این تمرینات کاملا بستگی به وضعیت بیمار دارد. برای مثال پزشک با توجه به وضع بیمار ممکن است که تمرین ها را با ورزش ماهیچه ای که می تواند به حرکت بهتر صورت منجر شود، آغاز کند. این تمرین ها به بیمار نشان می دهند که چگونه می تواند روی عضلات صورت خود کنترل داشته باشد.
در موارد دیگر، فرد ممکن است که به دلیل ماهیچه های بیش از حد سفت یا اسپاسم صورت به فیزیوتراپی صورت در منزل نیاز پیدا کند. در این زمان فیزیوتراپیست بهترین تمریناتی را که برای شل کردن عضلات صورت مناسب هستند انتخاب می کند و نحوه انجام آن ها را به بیمار آموزش می دهد. با انجام این تمرینات، بعد از مدتی عضلات صورت به حالت عادی بر می گردند و فرد دوباره می تواند صورت خود را مانند روز های قبل از بیماری حرکت دهد.
به طور کلی تمریناتی که در فیزیوتراپی صورت در منزل برای بیمار تجویز می شود، روی بهبود عملکرد عضلات صورت تمرکز دارند. در این تمرین ها پزشک باید مطمئن شود که تمامی عضلات صورت درگیر می شوند و حرکت می کنند. این تمرین ها باید به صورت مکرر انجام شوند تا اثر گذاری بهتری داشته باشند. بعد از انجام تمرین های پایه، هنگامی که پزشک مطمئن شود عضلات بیمار قدرت سابق را به دست آورده اند، تمرین های بعدی را تنظیم می کند. در این تمرین ها سعی می شود تا حرکات صورت مانند حرکاتی که در هنگام صحبت کردن، لبخند زدن، بستن چشم ها و بلعیدن صورت می گیرند، اصلاح شوند تا بیمار بتواند به زندگی روزمره و عادی خود برگردد.
مدت زمان مورد نیاز برای اثر گذاری فیزیوتراپی صورت
مدت زمان مورد نیاز فیزیوتراپی صورت در منزل برای درمان و برگشتن عضلات صورت به حالت قبلی، با توجه به وضعیت بیمار می تواند متفاوت باشد. تمامی تمرینات صورت اگر تحت نظر یک متخصص فیزیوتراپ انجام شوند، تاثیر مثبتی خواهند داشت؛ اما اگر فرد، خود سرانه اقدام به انجام تمرین ها کند، معمولا نتیجه ای نخواهد گرفت.
درمان فلج صورت با فیزیوتراپی نهایتا باید هشت ماه طول بکشد. اگر در طی این مدت هیچ اثری از بهبودی حاصل نشود، پزشک تشخیص می دهد که فیزیوتراپی صورت در منزل کارساز نیست و باید راه های درمانی دیگری را امتحان کرد.
در حال حاضر، بعد از فیزیوتراپی دو گزینه برای درمان پیش روی بیماران قرار دارد که شامل تزریق بوتاکس و جراحی احیای عضلات صورت می شود. فرد می تواند برای انتخاب یکی از این دو راه درمانی با پزشک خود مشورت کند تا متوجه شود کدام گزینه برایش مناسب تر است. همچنین این احتمال وجود دارد در کنار انتخاب یکی از این دو راه، ادامه دادن تمرین های فیزیوتراپی لازم باشد تا بهترین نتیجه اخذ شود.
ماساژ فلج صورت
گاهی اوقات امکان دارد که در کنار فیزیوتراپی صورت در منزل ، پزشک از اعضای خانواده بخواهد که صورت بیمار را ماساژ دهند. ماساژ فلج صورت روی چند ناحیه به خصوص تمرکز دارد. برای مثال یکی از ماساژ های رایج، ماساژ عضلات تحتانی صورت است. برای ماساژ این قسمت ها لازم است که مرکز لب ها با انگشت شست و اشاره گرفته و به سمت صورت فشار داده شود. در این حالت، بیمار باید سعی کند که عضلات صورت را به حالت لبخند تغییر دهد. با این کار، ماهیچه های پایینی صورت تقویت می شوند و بیمار دوباره می تواند توانایی هایی مانند لبخند زدن، اخم کردن و را مجددا به دست بیاورد. تعداد این ماساژ ها بسیار زیاد است و پزشک با توجه به وضعیت بیمار می تواند مدل های مختلفی از آن را تجویز کند.
فیزیوتراپی صورت در منزل توسط سرویک
صورت، دارای ماهیچه ها و عصب های مختلفی است و یکی از حساس ترین نقاط بدن محسوب می شود. ماهیچه ها و اعصاب صورت می توانند تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند بیماری فلج بل قرار بگیرند و عملکردشان مختل شود. در این زمان بهترین کار در ابتدا کمک گرفتن از یک پزشک و سپس یک فیزیوتراپیست حرفه ای است. فیزیوتراپی صورت در منزل می تواند کمک کند تا مشکلات بیماری های مختلف مانند فلج صورت درمان شوند و فرد دوباره توانایی های خود را بدست بیاورد.
