تزریق سرم در منزل
امروزه به دلیل مشکلات مختلف، بسیاری از افراد مجبور هستند که برخی از دارو های تزریقی خود را مانند انواع سرم، در منزل دریافت کنند. تزریق سرم در منزل کار چندان دشواری نیست و بیشتر افراد می توانند با آموزش دیدن، این کار را به آسانی انجام دهند. سرم ها مدل های مختلفی دارند؛ اما همه آن ها به یک شیوه به سیاهرگ بدن متصل می شوند و دارو را وارد جریان خون می کنند. برای این که درمورد سرم ها و نحوه تزریق آن ها اطلاعات بیشتری کسب کنید، ادامه مقاله را مطالعه بفرمایید.
تزریق وریدی چیست؟
سرم در واقع نوعی تزریق وریدی است. تزریق وریدی به فرستادن مستقیم یک دارو یا هر نوع ماده ای به داخل سیاهرگ و در جریان خون گفته می شود. تزریق وریدی یکی از سریع ترین راه ها برای رساندن دارو به بدن بیمار شناخته می شود. در تزریق وریدی ابتدا یک تزریق منفرد انجام می شود و به دنبال آن یک لوله یا سوزن نازک در رگ قرار می گیرد. با تزریق سرم در منزل و قرار دادن سوزن آن در رگ، می توان چندین دوز از دارو یا انفوزیون های دارویی را به بدن بیمار به سرعت تزریق کرد.
کاربرد تزریق وریدی
همان طور که گفته شد تزریق وریدی یکی از سریع ترین و ایمن ترین راه ها برای رساندن دارو به بدن بیمار است. متخصصان مراقبت های بهداشتی معمولا در این شرایط ترجیح می دهند که به بیمار سرم وصل کنند:
- زمانی که بیمار برای نجات جانش به یک داروی خاص نیاز بسیار فوری دارد.
- زمانی که لازم است دوز بسیار دقیقی از یک داروی مشخص به بیمار تزریق شود.
- زمانی که فرد به دوز زیادی از یک دارو برای یک بازه زمانی طولانی نیاز دارد.
- زمانی که فرد به تزریق های متعدد نیاز دارد.
- زمانی که فرد توانایی خوردن یا نوشیدن ندارد.
تجهیزات مورد نیاز برای تزریق
برای تزریق سرم در منزل با توجه به وضعیت و داروی بیمار ممکن است که به تجهیزات مختلفی نیاز باشد. به طور کلی، مهم ترین تجهیزاتی که برای تزریق سرم لازم است شامل این موارد می شوند:
- یک تورنیکت یا همان رگ بند برای راحت تر پیدا کردن رگ بیمار
- بی حسی موضعی برای بی حس کردن محل تزریق
- یک سوزن تمیز برای تزریق اولیه
- یک لوله کانتر برای باز نگه داشتن رگ
- یک درپوش دسترسی که متخصص مراقبت های بهداشتی بتواند در هنگام تزریق دارو آن را باز کند و در مواقعی که لازم نیست، ببندد.
- یک سرنگ برای تزریق دارو به داخل کانتر
- گاز، بانداژ و نوار پزشکی برای محافظت و ایمنی محل تزریق
مزایا و معایب تزریق وریدی
تزریق سرم در منزل یک سری مزایا و معایب دارد. اصلی ترین و مهم ترین مزیت تزریق وریدی به اثر گذاری بسیار سریع دارو بر می گردد؛ زیرا در تزریق وریدی دارو مستقیما وارد خون می شود و می تواند به سرعت بیماری را درمان کند.
همچنین سرم به علت داشتن انفوزیون می تواند مزایای دیگری داشته باشد. از جمله:
- کنترل میزان دوز دریافتی از دارو و سرعت انتقال آن به بدن بیمار
- امکان تزریق دوز های بیشتر برای بازه های زمانی طولانی تر
- حصول اطمینان از این که دارو در مدت زمان طولانی در بدن بیمار باقی می ماند.
در برابر این مزیت، مشکلی که تزریق وریدی دارد این است که دریافت دوز های بیشتر و طولانی تر دارو می تواند باعث آسیب دیدن رگ شود؛ به خصوص اگر دارو از نوع محرک باشد.
خطرات و عوارض جانبی تزریق وریدی
تزریق سرم در منزل کار چندان سختی نیست؛ اما در صورتی که به درستی صورت نپذیرد، ممکن است یک سری مشکلات برای بیمار ایجاد کند؛ زیرا ورید ها بسیار ظریف هستند. مواردی که در ادامه ذکر می شوند، برخی از خطرات بالقوه و عوارض جانبی تزریق وریدی هستند:
- التهاب
شایع ترین عارضه تزریق وریدی التهاب یا فلبیت است. طبق تحقیقات انجام شده، 31 درصد از افرادی که سرم وصل کرده اند دچار این مشکل شده اند. التهاب بعد از استفاده از سرم کاملا طبیعی و به راحتی قابل کنترل است. در حقیقت، تنها 4 درصد از افراد به دلیل مشکلات زمینه ای گوناگون دچار علائم شدید التهاب می شوند.
- التهاب بر اثر تزریق مستقیم دارو
یکی دیگر از مشکلات تزریق سرم در منزل ، التهاب ورید در اثر تزریق مستقیم دارو است. تزریق مستقیم دارو می تواند باعث ایجاد التهاب در ورید و بافت های اطراف آن شود. این التهاب معمولا در اثر pH دارو یا سایر مواد تحریک کننده در آن اتفاق می افتد. بارز ترین علائم این مشکل، تورم، افروختگی پوست، تغییر رنگ و درد در محل تزریق است.
- کبودی
مشکل بعدی در تزریق سرم در منزل ، کبودی است. قرار گرفتن سوزن در ورید و در زیر پوست برای مدت طولانی باعث نشت خون از آن و در نتیجه کبودی محل تزریق می شود. کبودی معمولا بعد از چند روز از بین می رود و اثری از آن باقی نمی ماند.
- برون دهی دارو
یکی دیگر از مشکلاتی که با تزریق نادرست ممکن است برای بیمار اتفاق بیفتد، برون دهی دارو است. برون دهی دارو در واقع یک اصطلاح است و به زمانی گفته می شود که داروی تزریقی از رگ خونی نشت می کند و وارد بافت های اطراف می شود. در صورت بروز این اتفاق، بیمار معمولا علائمی مانند درد، آسیب بافتی، نکروز یا زخم را مشاهده می کند.
- عفونت
در صورتی که نکات بهداشتی هنگام تزریق سرم در منزل رعایت نشود، امکان بروز عفونت افزایش می یابد؛ زیرا میکروب ها و باکتری ها می توانند به راحتی از سطح پوست و از طریق کاتتر وارد بدن شوند و عفونت ایجاد کنند.
محل تزریق سرم
بهترین و راحت ترین قسمت برای تزریق سرم در بزرگسالان ساعد، سطح خارجی دست و در موارد نادر سطح خارجی پا است. همچنین در مواقع اضطراری و در هر زمانی که نتوان سرم را به ساعد و سطح خارجی دست تزریق کرد، قسمت هایی مانند سیاهرگ، حفره های کوبیتال و ورید های ژوگولار خارجی نیز برای تزریق سرم در منزل مناسب به نظر می رسد.
نحوه تزریق سرم در منزل
برای تزریق سرم به بیمار، این مراحل را دنبال کنید:
اول از همه برای راحتی هر چه بیشتر بیمار و آرامش او، مکانی را برای تزریق سرم انتخاب کنید که رفت و آمد در آن نسبت به سایر مکان ها کمتر باشد. در صورت نیاز، دارو را با استفاده از آمپول از ویال خارج و آماده تزریق کنید. برای کشیدن دارو می توانید از یک سوزن گیچ 20 یا 21 که کاملا استریل شده است استفاده کنید.
در مرحله بعدی برای تزریق سرم در منزل باید یک رگ سطحی مناسب انتخاب کنید. برای انتخاب ورید باید یک تورنیکت یا همان رگ بند به دور بازو پیچیده شود. با این کار ورید ها واضح تر و انتخاب آن ها آسان تر می شود. گرم کردن اندام و ماساژ دادن ورید با کمی ضربه زدن می تواند تزریق را آسان تر کند. همچنین بعد از انتخاب رگ بهتر است که با انگشت شست یا هر انگشت دیگر کمی پوست محل تزریق را فشار دهید. چندین بار باز و بسته کردن مشت توسط بیمار نیز می تواند مفید باشد.
در این مرحله از تزریق سرم در منزل باید دست ها را ضد عفونی کنید و دستکش یکبار مصرف استریل شده بپوشید. محل تزریق به همراه وریدی که انتخاب شده است باید با استفاده از یک پنبه آغشته به الکل یا هر نوع محلول ضد عفونی کننده مخصوص تزریقات استریل شود. سپس باید کمی زمان دهید تا ماده ضد عفونی کننده کاملا خشک شود.
در این مرحله با استفاده از انگشت شست پوست را محل تزریق را فشار دهید و در همین حین سوزن سرم را با زاویه 30 درجه وارد ورید کنید. در تزریق سرم در منزل بعد از این که خون در لوله سرم دیده شد باید تورنیکت آزاد و دارو تزریق شود. سرعت تزریق دارو در بیشتر مواقع بهتر است که کم باشد. در انتها نیز سوزن باید برداشته شود. بلافاصله بعد از برداشتن سوزن محل تزریق باید با گاز استریل فشرده تا خونریزی متوقف شود.
بعد از توقف خونریزی می توان با استفاده از پانسمان کوچک از محل تزریق در برابر ورود میکروب ها و باکتری های مختلف محافظت کرد. بعد از این که کار تزریق سرم در منزل تمام شد، تمامی وسایل باید در یک سطل زباله مخصوص قرار داده شوند. حتما تمامی سوزن ها و دستکش های استفاده شده را دور بیندازید و به هیچ عنوان دوباره از آن ها استفاده نکنید.
چه مایعاتی در سرم یافت می شوند؟
به غیر از دارو این که چه نوع مایعی می تواند در سرم وجود داشته باشد، بستگی به وضعیت بیمار و تصمیم پزشک دارد. به طور کلی مایعات موجود در سرم به دو دسته تقسیم می شوند:
- محلول های کریستالوئید:
محلول های کریستالوئید رایج ترین نوع مایع برای تزریق سرم در منزل یا مراکز بهداشتی هستند. این محلول حاوی مولکول های کوچکی است که به راحتی می توانند از جریان خون عبور کنند و وارد بافت ها و سلول های بدن شوند. برای مثال نرمال سالین که نوعی نمک در آب یا D5W که دکستروز در آب است، در دسته محلول های کریستالوئید قرار می گیرند. همچنین مایعات دیگری مانند رینگر لاکتات که حاوی سدیم کلرید، پتاسیم، کلسیم و لاکتات است نیز محلول کریستالوئید است.
- کلوئید ها:
این دسته از مایعات بر خلاف محلول های کریستالوئید، مولکول های بزرگی هستند که نمی توانند از غشای سلولی عبور و به آن نفوذ کنند؛ به همین دلیل در رگ های خونی باقی می مانند. آلبومین و هتاستارچ از رایج ترین نوع کلوئید ها هستند.
چقدر زمان برای بهبودی بعد از تزریق سرم چه مدتی لازم است؟
به هیچ عنوان نمی توان زمان دقیقی را برای این موضوع در نظر گرفت؛ زیرا زمان آن با توجه به عوامل مختلف فرق می کند. در صورت داشتن علائم خفیفی مانند اسهال یا استفراغ ممکن است که با مصرف دارو در عرض چند روز بهبود پیدا کنید. اما اگر به تازگی جراحی انجام داده اید، ممکن است دوره بهبودی شما کمی طولانی تر شود و محدودیت های خاصی نیز داشته باشید. برای این که بتوانید بهتر از بیمار خود مراقبت کنید، می توانید درمورد محدودیت های بیمار از پرستار یا پزشک بیمار سوال کنید.
تزریق سرم در منزل توسط سرویک
تزریق وریدی یکی از بهترین و ایمن ترین راه ها برای رساندن دارو به بدن بیمار است. دارو هایی که از طریق تزریق وریدی به بدن بیمار می رسند، به دلیل این که به طور مستقیم وارد خون می شوند، خیلی سریع اثر گذاری خود را نشان می دهند و می توانند حال بیمار را بهبود دهند. در حال حاضر به دلیل این که برخی از بیماران توانایی مراجعه به بیمارستان را ندارند، می توانند سرم خود را در منزل تزریق کنند. به همین دلیل در مورد تمامی نکاتی که در رابطه با تزریق وریدی و تزریق سرم در منزل وجود داشت توضیحاتی داده شد.
