درمان زخم بستر در سالمندان

زخم بستر چیست؟

زخم بستر در سالمندان زمانی اتفاق می افتد که سالمند زمان زیادی را در رختخواب باشد یا به مدت طولانی بی حرکت باشد. همچنین وقتی که سالمند بیهوش است و نمی تواند دردی را احساس کند، زخم بستر ایجاد می شود. زخم بستر به زخم هایی گفته می شود که قسمت هایی از پوست را تحت فشار قرار می دهند که از علت های آن دراز کشیدن طولانی در تخت، نشستن روی صندلی چرخدار یا گچ گرفتن بدن برای مدت طولانی هستند.

زخم بستر معمولاً در افراد سالمند و مسن که توان جسمانی کمتری دارند، شایع است. البته به کیفیت مراقبت از شخص مربوط می شود. اگر فردی که به دلیلی در بستر است، به صورت منظم جا به جا شود و از تغذیه مناسب و خدمات مراقبتی برخوردار باشد، دچار زخم بستر نخواهد شد. افراد مبتلا به دیابت، به دلیل اختلال در گردش خون و تغذیه نامناسب، بیشتر در معرض خطر زخم بستر قرار دارند.

دلایل ایجاد زخم بستر در سالمندان چیست؟

زخم بستر زمانی ایجاد می شود که خون رسانی به پوست برای بیش از 2 تا 3 ساعت قطع شود. با از بین رفتن پوست، زخم بستر ابتدا به شکل یک ناحیه قرمز و دردناک شروع می شود که در نهایت به رنگ بنفش در می آید. اگر به موقع زخم بستر سالمند شناسایی نشود و تحت درمان سریع قرار نگیرد، زخم دچار عفونت و آلودگی خواهد شد.

زخم بستر می تواند عمیق شود و عضله و استخوان سرایت کند. بهبود آن معمولاً بسیار کند است. بسته به شدت زخم بستر، وضعیت جسمی فرد و وجود بیماری های دیگر (مانند دیابت) بهبودی آن ممکن است روزها، ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد. حتی در برخی از شرایط برای کمک به روند بهبودی به جراحی نیاز است.

کدام قسمت از بدن سالمند دچار زخم بستر می شود؟

• روی استخوان دنبالچه یا باسن
• پاشنه پا
• تیغه های شانه
• پشت سر
• پشت و دو طرف زانوها

چه عواملی ابتلا به زخم بستر در سالمندان را تشدید می کند؟

دراز کشیدن طولانی مدت در تختخواب، بیهوش بودن، بی تحرکی و عدم احساس درد و… عواملی هستند که خطر ابتلای سالمندان به بیماری زخم بستر را شدت می بخشند. در صورت عدم تحرک سالمند، قرارگیری صحیح او در بستر و یا تغذیه نامناسب و کم توجهی به مراقبت های پوستی، خطر ابتلا افزایش می یابد. افراد مسن و سالمندانی که از دیابت، مشکلات گردش خون و سوءتعذیه رنج می برند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

علایم و نشانه زخم بستر چیست؟

زخم بستر بر اساس شدت در چهار مرحله پیشرفت می کند:

مرحله 1: ناحیه موردنظر قرمز به نظر می رسد و سالمند در هنگام لمس احساس گرما می کند. افرادی که پوستی تیره دارند، زخمشان در این مرحله به رنگ آبی یا بنفش در می آید. همچنین ممکن است فرد از سوختن یا خارش زخم شکایت کند.

مرحله 2: ناحیه آسیب دیده تر است و ممکن است دارای زخم باز، خراش یا تاول باشد. فرد از درد زیاد شکایت دارد و ممکن است پوست اطراف زخم تغییر رنگ پیدا کند.

مرحله 3: ناحیه زخم به دلیل آسیب دیدن در زیر سطح پوست، ظاهری شبیه دهانه دارد.

مرحله 4: ناحیه زخم به شدت آسیب دیده و زخم بزرگی به وجود می آید. عضلات، تاندون ها، استخوان ها و مفاصل هم درگیر می شوند. در این مرحله خطر بروز وجود دارد.

زخم بستر چگونه درمان می شود؟

ارائه دهندگان خدمات نگهداری و مراقبت از سالمند با بررسی پوست افراد در معرض خطر، زخم بستر را تشخیص داده و آن را درمان می کنند. مراحل درمان زخم بستر به صورت کلی و خلاصه شامل موارد زیر است:

• از بین بردن فشار بر روی ناحیه آسیب دیده
• محافظت از زخم با گاز دارویی یا سایر پانسمان های خاص
• تمیز نگه داشتن زخم
• اطمینان از داشتن تغذیه خوب
• از بین بردن بافت آسیب دیده، آلوده یا مرده
• پیوند پوست سالم به ناحیه زخم (پیوند پوست)
• زخم درمانی با فشار منفی
• دارو (مانند آنتی بیوتیک برای درمان عفونت)

عوارض زخم بستر چیست؟

به محض پیشرفت زخم بستر، بهبودی آن ممکن است روزها ، ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد. همچنین ممکن است آلوده و عفونی شده و باعث تب و لرز شود. زخم بستر با توجه به عفونی بودنش در بدن پخش می شود و می تواند باعث سردرگمی ذهنی، شدت ضربان قلب و ضعف عمومی بدن سالمند شود.

چگونه می توان از زخم بستر جلوگیری کرد؟

با بررسی قسمت هایی از پوست که نشانه های قرمزی دارند و با توجه به قسمت های استخوانی بدن سالمند می توان با انجام اقدامات فوری جلوی ایجاد این زخم را گرفت. روش های دیگری جلوگیری از بروز زخم بستر وجود دارد که شامل موارد زیر است:

• تغییر وضعیت سالمند هر دو ساعت روی تختخواب
• جا به جا شدن سالمند هر 15 دقیقه روی ویلچر
• تهیه بالشتک نرم در صندلی های چرخدار و تخت ها برای کاهش فشار
• مراقبت از پوست با تمیز و خشک نگه داشتن آن
• تغذیه مناسب؛ زیرا بدون کالری کافی، ویتامین ها، مواد معدنی، مایعات و پروتئین، احتمال ابتلا به زخم بستر بیشتر است.

سخن پایانی

دوران سالمندی سال های حساسی است و سالمند با انواع بیماری ها به دلیل کهولت سن دست و پنجه نرم می کند. در چنین شرایطی باید از مراقبت های پرستاری، درمانی و پزشکی مطلوبی برخوردار باشد تا در این دوران زندگی اش با چالش زیادی رو به رو نشود. استفاده از خدمات نگهداری از سالمند در منزل یکی از راهکارهاست تا روند زندگی افراد مسن خانواده مختل نشود. به زندگی هر سالمندی باید رسیدگی شود و به دقت تخت نظر یک پرستار حرفه ای قرار گیرد تا در این سال های طلایی زندگی اش از نظر جسمی و روحی در سلامت و بهبودی باشد.

منبع: hopkinsmedicine