پانسمان زخم بستر در منزل چگونه صورت می گیرد ؟
زخم ها گونه های بسیار مختلفی دارند و هر کدام از آن ها به دلایل متفاوتی ایجاد می شوند. یکی از زخم های رایج بین بیمارانی که توانایی حرکت خود را از دست داده اند، زخم بستر است. زخم بستر به مراقبت های ویژه ای نیاز دارد و در صورت مراقبت نکردن، می تواند پیشرفت کند و بیمار را به مشکلات دیگری دچار کند. یکی از راه های مراقبت، پانسمان زخم بستر در منزل است؛ زیرا از آن جایی که بیشتر بیماران مبتلا به زخم بستر توانایی حرکت ندارند، بهتر است زخم آن ها در منزل پانسمان شود.
زخم بستر چیست و چگونه ایجاد می شود؟
زخم بستر که به آن زخم فشار نیز می گویند، زمانی ایجاد می شود که فشار بیش از حد روی پوست برای مدتی طولانی ادامه داشته باشد. در این حالت، جریان خون در ناحیه تحت فشار کاهش می یابد. با کاهش جریان خون، اکسیژن و دیگر مواد به پوست نمی رسند. در این حالت ممکن است که پوست بعد از مدتی بمیرد و زخم های عمیقی بر روی آن ایجاد شوند. بیشتر کسانی که به پانسمان زخم بستر در منزل نیاز دارند و بیشتر دچار این زخم می شوند، این افراد هستند:
- کسانی که از ویلچر استفاده می کنند و مجبورند برای مدت طولانی روی ویچلر یا تخت خواب بدون حرکت بمانند.
- کسانی که به دلیل مشکل خاصی توانایی حرکت دادن بخشی از بدن خود را به طور کامل از دست داده اند.
- کسانی که به دلیل دچار شدن به بیماری هایی نظیر دیابت و بیماری های قلبی و عروقی جریان خونشان دچار مشکل شده است.
- کسانی که به بیماری آلزایمر یا به طور کلی بیماری هایی دچار هستند که بر وضعیت روانی شان اثر منفی گذاشته اند.
- کسانی که پوست حساسی دارند.
- افرادی که کنترل مثانه یا روده خود را از دست داده اند.
- بیشتر افرادی که تغذیه کافی ندارند.
علائم زخم بستر
علائم زخم بستر با توجه به شدت و میزان پیشرفت آن به چهار مرحله تقسیم می شوند. خفیف ترین نوع زخم بستر، مرحله یک و شدید ترین آن، مرحله چهار است. علائم هر کدام عبارت اند از:
- زخم بستر مرحله یک
زخم بستر در ابتدا ممکن است که با قرمز و دردناک شدن ناحیه ای که روی آن فشار زیادی بوده است خود را نشان دهد. این ناحیه قرمز حتی با فشار دادن نیز سفید نمی شود. پانسمان زخم بستر در منزل برای مرحله یک نیازی نیست؛ اما حتما باید مراقبت های لازم صورت بگیرد تا زخم پیشرفت نکند. زخم بستر در مرحله یک معمولا باعث می شود که ناحیه آسیب دیده، پوستی گرم یا سرد، سفت یا نرم داشته باشد.
- زخم بستر مرحله دو
در زخم بستر مرحله دو پوست تاول می زند و یک زخم باز ایجاد می شود. همچنین ناحیه اطراف زخم باز نیز ممکن است قرمز و تحریک شود. در این زمان، پانسمان زخم بستر در منزل ضروری است.
- زخم بستر مرحله سه
در مرحله سه، زخم پیشرفت می کند و تبدیل به یک سوراخ باز و فرو رفته می شود. بافت زیر پوست آسیب دیده و حتی ممکن است که چربی های بدن نیز قابل مشاهده باشند.
- زخم بستر مرحله چهار
در مرحله چهار، زخم پیشرفت بسیار زیادی کرده و ممکن است که عمق آن به عضله و حتی گاهی اوقات به استخوان رسیده باشد. در این مرحله معمولا تاندون ها و مفاصل آسیب های شدیدی دیده اند. اگر پانسمان زخم بستر در منزل و مراقبت های لازم از آن صورت نگیرد، زخم می تواند جان بیمار را نیز تهدید کند.
زخم بستر بدون مرحله مشخص
گاهی اوقات اطراف زخم آنقدر از پوست مرده به رنگ های زرد، خرمایی، سبز یا قهوه ای پر می شود که تشخیص عمق آن را سخت می کند. این زخم بستر را بدون مرحله مشخص می نامند.
همچنین برخی از زخم بستر ها هستند که زیر بافت عمیق پوست ایجاد می شوند. این نوع زخم، خود را با یک تاول پر از خون در زیر پوست نشان می دهد. در صورتی که زخم از بافت زیرین به پوست برسد، می تواند به سرعت به زخم بستر مرحله سه یا چهار تبدیل شود. نواحی ای که بیشتر به پانسمان زخم بستر در منزل نیاز دارند، شامل باسن، آرنج، پاشنه، مچ پا، شانه ها و پشت کمر می شوند.
اقدامات اولیه برای درمان زخم بستر
اقدامات اولیه که خود بیمار یا همراهان می توانند برای کمک به بهبود زخم انجام دهند، از این قبیل اند:
- از بین بردن فشار
اولین کاری که بیمار می تواند برای کاهش سرعت پیشرفت زخم انجام دهد، کاهش فشار روی ناحیه زخم است. بهترین راه برای انجام این کار این است که روی ناحیه زخم اصلا دراز نکشید، ننشینید یا راه نروید.
- استفاده از تخت های مخصوص
به غیر از پانسمان زخم بستر در منزل می توان از تخت های مخصوص نیز استفاده کرد. تخت های مخصوصی که از مخلوطی از هوا و مایع تشکیل شده اند، می توانند به کاهش فشار در ناحیه زخم کمک کنند و باعث بهبود سریع تر آن شوند.
- استفاده از درمان های خانگی
پیش از این که زخم بستر به مرحله 3 و 4 برسد، خودتان نیز می توانید از راه های خانگی برای درمان زخم استفاده کنید. برخی از راه های موثر عبارت اند از:
- استفاده از آلوئه ورا به دلیل خواص ضد التهابی ای که دارد می تواند از خارش و سوزش زخم جلوگیری کند.
- به غیر از پانسمان زخم بستر در منزل یکی از اقداماتی که می تواند در بهبود هر چه سریع تر آن موثر واقع شود، تمیز نگه داشتن آن است. برای این کار، یکی از بهترین پاک کننده هایی که می توانید در خانه هم آن را تهیه کنید، آب نمک است.
- چغندر را با مقداری عسل مخلوط کنید و آن را اطراف زخم بمالید. با این کار، زخم مرطوب و خارش و قرمزی آن کم تر می شود.
- یکی از راه ها برای کاهش درد و تسکین فوری زخم استفاده از زردچوبه است. زردچوبه زخم را التیام می بخشد و می تواند روند درمان آن را تسریع کند. پیش از پانسمان زخم بستر در منزل می توانید برای بهبود عملکرد زردچوبه، آن را با کمی روغن مُر ترکیب کنید.
- استفاده از پودر بچه نیز برای خشک کردن ناحیه و بهبود سریع تر زخم توصیه می شود. فقط قبل از استفاده از پودر بچه محل زخم را به خوبی ضد عفونی کنید.
- برای بهبود جریان خون و سرعت بخشیدن به التیام زخم می توانید تمامی قسمت های بدن به غیر از روی زخم را ماساژ دهید. برای تاثیر گذاری بیشتر می توانید از روغن زیتون یا نارگیل برای ماساژ استفاده کنید.
- قبل از پانسمان زخم بستر در منزل می توانید مقداری شکر و یک قاشق غذاخوری عسل را با هم مخلوط کنید، روی زخم بمالید و سپس روی آن را با باند استریل بپوشانید. این ترکیب به بهبود زخم و تسکین درد کمک می کند.
- غذا های سالم بخورید؛ زیرا تغذیه مناسب در بهبودی هر چه سریع تر زخم بستر تاثیر زیادی دارد. همچنین کاهش اضافه وزن و خواب کافی نیز برای این امر می تواند مفید باشد.
پانسمان زخم بستر
در صورتی که زخم با روش های گفته شده بهبود پیدا نکرد باید حتما راهکار پانسمان زخم بستر در منزل را امتحان کنید. پانسمان می تواند از ناحیه آسیب دیده محافظت کند و آن را تمیز و مرطوب نگه دارد. برای تهیه پانسمان بهتر است که به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا انواع پانسمان ها متفاوت است و هر کدام ویژگی های مخصوص به خود را دارند. پزشک می تواند با توجه به نوع زخم بهترین نوع پانسمان را به شما پیشنهاد دهد. برخی از رایج ترین مدل های پانسمان عبارت اند از:
- پانسمان آلژینات که از جلبک دریایی ساخته شده اند.
- پانسمان فیلم شفاف که از پلی اورتان به همراه یک لایه چسبنده ساخته شده اند.
- پانسمان های معمولی که به همراه ژل های مخصوص مانند هیدروکلوئید ها برای جذب مایعات مورد استفاده قرار می گیرند.
- پانسمان به همراه هیدروژل هایی که زخم را مرطوب نگه می دارند و به تمیز نگه داشتن ناحیه زخم کمک می کنند.
- پانسمان های فومی که مایع را از زخم جذب می کنند.
- پانسمان های نقره ای که از آنتی بیوتیک بر روی سطح خود استفاده می کنند. این پانسمان ها برای ضد عفونی کردن زخم استفاده می شوند.
پرستار یا پزشک برای پانسمان زخم بستر در منزل ابتدا زخم را به خوبی بررسی می کند تا تصمیم بگیرد کدام یک از مدل های پانسمان برای شما مناسب تر است. برای مثال اگر زخم عفونت کرده باشد، ممکن است که پرستار پانسمان نقره ای را به شما پیشنهاد کند. و اگر لازم است که زخم مرطوب بماند، پانسمان به همراه هیدروژل های مخصوص پیشنهاد می شود.
کرم ها و پماد ها
کرم ها و پماد های ضد عفونی کننده یا ضد میکروبی که شامل آنتی بیوتیک هستند و به صورت موضعی استفاده می شوند، معمولا برای درمان زخم بستر توصیه نمی شوند و در بیشتر مواقع پزشک یا پرستار از تجویز آن ها خود داری می کند. اما گاهی اوقات ممکن است که برای محافظت از پوست های آسیب دیده یا تحریک شده به کرم ها یا پماد های مخصوصی در کنار پانسمان زخم بستر در منزل نیاز باشد.
جراحی زخم بستر
جراحی زخم بستر تنها برای زخم هایی که به مرحله 3 و 4 رسیده اند، در نظر گرفته می شود؛ زیرا هنگامی که زخم به این مرحله می رسد، بافت های مرده زیادی در محل زخم جمع می شوند و روند بهبود زخم را کند می کنند. در این حالت در جراحی، سلول های مرده ناحیه زخم شده در طی فرآیندی به نام دبریدمان برداشته می شوند. این کار را می توان به شیوه های مختلفی انجام داد.
یک پرستار نیز می تواند بافت مرده را حین پانسمان زخم بستر بردارد. همچنین برای برداشتن بافت مرده برخی از پانسمان ها نیز می توانند مورد استفاده قرار گیرند. برای گرفتن نتیجه، بهتر است که برداشتن بافت مرده توسط یک پرستار متخصص انجام شود. عمل برداشتن بافت مرده ساده است و آن را می توان در خانه یا کلینیک انجام داد. اما در صورتی که زخم بیمار عمیق باشد، بهتر است که این عمل در بیمارستان و تحت نظر یک پزشک متخصص انجام شود. همچنین در بیمارستان می توان از دیگر روش های درمانی مانند سونوگرافی و لیزر درمانی بهره برد. به کمک لیزر و از طریق نور بافت های مرده از بین می روند.
پانسمان زخم بستر در منزل توسط سرویک
بیمارانی که به هر علت نمی توانند حرکت کنند و مجبورند برای مدتی طولانی در یک جا بدون حرکت بنشینند یا دراز بکشند، بعد از مدتی دچار زخم بستر خواهند شد. زخم بستر زخمی است که در اثر فشار زیاد روی پوست در دراز مدت ایجاد می شود. این دسته از زخم ها به سرعت پیشرفت می کنند و می توانند بسیار خطرناک باشند. به همین دلیل به محض مشاهده علائم زخم بستر باید برای درمان آن اقدام کرد. در این مقاله درمورد نحوه پانسمان زخم بستر در منزل، مراحل و علائم آن توضیحاتی داده شد.
