داشتن اطلاعات کافی از بیماری های گوناگون در تشخیص به موقع و درمان آن ها بسیار حائز اهمیت است. تشخیص به موقع آن ها باعث می شود روند درمان هر چه سریع تر آغاز و هر چه بهتر طی شود و در بیشتر مواقع نتیجه مطلوبی به بار آورد. این موضوع در افراد سالمند مهم تر است؛ زیرا با افزایش سن قوای بدن به طور طبیعی تحلیل می رود و درمان هر بیماری ای دشوار تر می شود.
آب آوردن ریه سالمندان یکی از همین بیماری هاست. در این مقاله می کوشیم تمام اطلاعات لازم را درباره این بیماری توضیح دهیم و بیان کنیم که علت آب آوردن ریه در سالمندان در چه مواردی خلاصه می شود و چگونه می توان آن را تشخیص داد.
آب آوردن ریه به چه معناست؟
آب آوردن ریه که اصطلاح علمی اش پلورال افیوژن (pleural effusion) است، زمانی رخ می دهد که مایعی در فضای بین ریه و حفره قفسه سینه یا حفره پلور، جمع شده باشد. ریه و حفره قفسه سینه پوشش های نازکی دارند. وظیفه این غشا ها در ریه های سالم این است که از مایع بین ریه ها و قفسه سینه نگهداری کنند.
ریه ها در حین تنفس منبسط و منقبض می شوند و این مایع از برخورد آن ها بهم، جلوگیری می کند. اصطلاح آب آوردن ریه را برای شخصی به کار می برند که میزان این مایع در فضای بین ریه ها و قفسه سینه او زیاد شده است. اگر کسی مبتلا به این بیماری است باید هر چه سریع تر تحت درمان قرار بگیرد؛ در غیر این صورت خطر مرگ او را تهدید می کند. در ادامه دلایل این عارضه را بیان می کنیم.
آیا آب آوردن ریه بیماری جدی ای تلقی می شود؟
دانستن پاسخ این سوال شما را در درمان این بیماری یاری خواهد کرد. میزان جدی بودن این بیماری به علت آب آوردن ریه در سالمندان، میزان تحت تاثیر قرار گرفتن تنفس و به نحوه درمان آن وابسته است. دو عامل مهمی که حتما باید به آن ها توجه کنید، درمان مشکلات مرتبط با این بیماری و درمان بیماری زمینه ای مربوط به آب آوردن ریه است.
چه دلایلی باعث آب آوردن ریه می شوند؟
پس از این که دانستید منظور از آب آوردن ریه چیست، بهتر است با دلایل ایجاد آن نیز آشنا شوید. معمولا عوارض و بیماری های دیگری علت آب آوردن ریه در سالمندان و بزرگسالان محسوب می شوند. این دلایل عبارت اند از:
- بیماری های کبدی یا کلیوی مانند سیروز
- نارسایی احتقانی قلب
- پانکراتیت
- شرایط سیستمیک مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید
- عفونت های مختلف مانند سل یا ذات الریه
- آمبولی ریه که زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون شریان ریه را مسدود کند
- هر سرطانی که به ریه یا قفسه سینه سرایت کند یا آن ها را به هر نحوی تحت تاثیر قرار دهد
- پاره شدن مری
- قرار گرفتن در معرض آزبست و مزوتلیوما
نکته جالب توجه این است که درمان بعضی از بیماری ها ممکن است عامل آب آوردن ریه به شمار بیایند. بیماری هایی مانند:
- جراحی قلب باز یا هر جراحی دیگری که به نحوی با قفسه سینه مرتبط است
- بعضی از دارو ها مانند متوترکسات، آمیودارون و فنی توئین
- پرتو درمانی
- تحریک بیش از اندازه تخمدان
آب آوردن ریه چه علائمی دارد؟
حال که دانستید علت آب آوردن ریه در سالمندان به چه مواردی محدود می شود، نکات مهم دیگری را درباره این بیماری با شما به اشتراک می گذاریم. متاسفانه آب آوردن ریه به این صورت است که تنها زمانی علائم خود را نشان می دهد که مایع، حفره سینه را به طور کامل پر کرده باشد و زود تر از آن قابل تشخیص نیست. در هر حال، در صورت بروز این علائم حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. این علائم عبارت اند از:
- سرفه خشک
- مشکل در نفس کشیدن، خصوصا در حالت خوابیده
- تب و علائمی که به آنفولانزا شباهت دارند
- درد قفسه سینه
- درد شدید هنگام نفس عمیق کشیدن
- سکسکه های پشت سر هم
ممکن است شما زمانی متوجه آب آوردن ریه خود شوید که برای بررسی بیماری های دیگری آزمایش داده اید. به این نکته مهم توجه کنید که علائم این بیماری بسیار به بیماری های ریوی دیگر شباهت دارد؛ از این رو در صورت بروز هر علائمی مربوط به بیماری های ریوی فورا تحت نظر یه پزشک قرار بگیرید.
آب آوردن ریه چگونه تشخیص داده می شود؟
همانگونه که در قسمت پیشین ذکر کردیم، تشخیص این بیماری اندکی دشوار است؛ زیرا علائم آن بسیار شبیه است به بیماری های ریوی دیگر. زمانی که شما به پزشک برای تشخیص این بیماری مراجعه می کنید ممکن است که او این کار ها را انجام دهد:
- از شما بپرسد که چه علائمی دارید
- از شما درباره وضعیت سلامتی تان و سابقه بیماری های دیگر سوال کند
- معاینه فیزیکی انجام دهد
- آزمایش های تصویر برداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی تی اسکن را به شما پیشنهاد دهد
بعضی از آزمایش ها هستند که می توانند پزشکان را در تشخیص علت آب آوردن ریه در سالمندان یاری دهند. این آزمایش ها شامل این موارد می شوند:
- آزمایش های نحوه عملکرد کلیه
- آزمایش های عملکرد کبد
- بیوپسی ریه
- سونوگرافی قلب برای بررسی نارسایی های قلبی
انجام این آزمایش به پزشک کمک می کند که عامل اصلی این بیماری را سریع تر بیابد، درمان مناسب با آن را ارائه دهد و از این راه از پیشامد های بد تر جلوگیری کند. کار مهم دیگری که متخصص باید انجام دهد، این است که آیا بیمار به نوع ترانسودا دچار شده است یا نوع اگزودا. اکنون این دو نوع را در مواردی مجزا توضیح می دهیم:
- ترانسودا
زمانی که عوامل دیگری موجب شوند که تعادل فشار رگ های خونی بر هم بخورد، ترانسودا ترشح می شود. در نتیجه مایع به قفسه سینه نشت می کند. مواد تشکیل دهنده این مایع، پلاسمای خون است.
- اگزودا
این عوامل باعث می شوند که اگزودا ترشح شود:
- شرایط التهابی
- عفونت
- سرطان
- یک آسیب تروماتیک
- مسدود شدن عروق خونی یا لنفاوی
نحوه درمان آب آوردن ریه چگونه است؟
علت آب آوردن ریه در سالمندان است که نحوه درمان آن را تعیین می کند. در مرحله اول سعی بر این است که بیماری زمینه ای آن ها درمان شود؛ برای مثال اگر آب آوردن ریه ناشی از نارسایی احتقانی قلبی باشد، برای درمان آن از دارو های دیورتیک ها و دارو های دیگر مربوط به این بیماری قلبی، استفاده می کنند. اما ممکن است در شرایطی که بیماری وخیم تر است، پزشک متخصص در این حوزه، درمان با شیمی درمانی، پرتو درمانی، تزریق دارو به قفسه سینه و یا تخلیه مایع قفسه سینه را برای بیمار سالمند تجویز کند. در مجموع نحوه درمان آب آوردن ریه به دو مورد کلی تقسیم می شود:
- تخلیه قفسه سینه
برای این کار، پزشک متخصص، لوله ای را به فضای قفسه سینه وارد و مایع را از آن نقطه خارج می کند. جایی که قرار است سوزن وارد شود را با بی حسی های موضعی، بی حس می کنند. ناحیه ای که سوزن از آن وارد شده است، پس از از بین رفتن تاثیر داروی بیهوشی، دچار درد می شود. اگر تجمع مایع ادامه داشته باشد، ممکن است این فرآیند تکرار بشود. تخلیه قفسه سینه عوارض اندکی دارد که بسیار به ندرت رخ می دهند. این عوارض عبارت اند از:
- عفونت
- خونریزی
- از بین رفتن یک ریه
- ورود مایع به ریه ها
- درمان های دیگر
این درمان ها برای برخی از انواع آب آوردن ریه مانند نوع پلورودز در نظر گرفته می شوند. در این نوع، پزشک جراح با بستن شکاف بین پلور ریه و حفره قفسه سینه باعث می شود که دیگر مایع میان آن ها جمع نشود. در مواردی که وضعیت بیمار وخیم تر است، جراح، مایع را از حفره قفسه سینه به داخل شکم می برد.
آیا آب آوردن ریه در سالمندان خطرناک است؟
حال که دانستید این بیماری چیست و چگونه درمان می شود، از علت آب آوردن ریه در سالمندان نیز آگاهی یافتید، می خواهیم شما را با میزان خطری که این بیماری به همرا دارد، آشنا کنیم تا درمان آن را جدی بگیرید. خطرناک بودن یا نبودن این بیماری به علت آن بستگی دارد. اگر علت آن سرطان باشد، طبیعتا درمان آن دشوار تر می شود؛ به دلیل این که افیوژن در بیشتر مواقع بعد از آسپیراسیون پلور مجددا عود می کند.
آب آوردن ریه در سالمندان، در صورت حاد بودن، اگر در زمان مناسب درمان نشود، مرگ را در پی دارد؛ زیرا ریه را فشرده می کند، ظرفیت تنفسی را کاهش می دهد و هیپوکسی به وجود می آورد. همچنین اگر این بیماری حاد باشد، با وجود اقدامات درمانی صورت گرفته ممکن است بار ها و بار ها عود کند.
عوارض و عواقبی که این بیماری به دنبال دارد، تنها به موارد گفته شده محدود نمی شود. آب آوردن ریه باعث می شود که نفس کشیدن سالمندان مبتلا به آن، به شدت دچار مشکل شود. همچنین با اختلال در رساندن اکسیژن به بدن، تغذیه آن را دشوار می سازد و پلور را ضخیم می کند. این بیماری، کلسیفیکاسیون بر جای می گذارد که در نهایت بیمار قادر نیست به درستی نفس بکشد.
در صورتی که پزشکان این بیماری را به موقع و زود هنگام تشخیص دهند، می توانند آن را راحت تر و سریع تر درمان کنند؛ بنابراین اگر شاهد علائمی مانند تنگی نفس، افزایش درد قفسه سینه و … در خود، سالمندان یا هر یک از نزدیکان خود بودید، سهل انگاری نکنید، آن ها را به بیماری های کم اهمیت تر مانند آنفولانزا نسبت ندهید و روند درمان آن را جدّا و بدون توقف دنبال نمایید.
نتیجه گیری
تکمیل کردن اطلاعات در هر زمینه ای مفید است. خصوصا در زمینه پزشکی و اطلاعاتی که درباره بیماری های گوناگون و به خصوص بیماری های خطرناک در همه جا در دسترس است. افراد با افزایش سن و به دنبال آن با کاهش توانایی در همه جنبه های زندگی، دیگر قادر نیستند مانند گذشته و با همان کیفیت پیشین از خود مراقبت کنند.
در نتیجه از نزدیکان آن ها انتظار می رود که این کار را در حق آن ها و با دقت انجام دهند. در این مقاله به یکی از بیماری های مهم و خطرناک پرداختیم. علت آب آوردن ریه در سالمندان را بررسی کردیم و سپس درباره دلایل ایجاد آن، علائم آن، عوارض مبتلا شدن به آن، نحوه درمان آن و میزان خطرناک بودن آب آوردن ریه نکاتی را بیان نمودیم.
همچنین برای مراقبت از بیماران و سالمندان میتوانید از خدمات سرویک استفاده کنید.
