ضربان قلب نرمال در سالمندان
قلب انسان پادشاه بدن اوست و بر روی تمام اعضاء بدن حکومت دارد؛ به همین دلیل باید به سلامتی آن اهمیت دهید و به طور مداوم آن را بررسی کنید. یکی از اصلی ترین ویژگی هایی که باید در نظر بگیرید ضربان قلب و تعداد آن است. تعداد ضربان قلب را از روی تعداد نبض خود می توانید به آسانی تشخیص دهید. برای این کار تنها لازم است انگشت اشاره و انگشت کناری آن یعنی انگشت سوم را بر روی گودی گردن، درست در کنار نای قرار دهید و تعداد ضربان را در هر ۱۵ دقیقه بشمارید. در نهایت عدد به دست آمده را در عدد چهار ضرب کنید تا تعداد ضربان قلب شما در یک دقیقه به دست آید.
تعداد نبض، نشان دهنده تعداد ضربان قلب شما در هنگام پمپاژ خون به وسیله شریان ها است. در روشی دیگر نیز لازم است دو انگشت خود را از سر انگشت شست بگیرید و تا امتداد آن ادامه دهید. دست خود را بر روی مچ متوقف کنید. در این حالت، ضربان های بسیار ضعیفی را در زیر پوست خود احساس می کنید. (از فشردن انگشتان بر روی رگ ها خودداری کنید) لازم به ذکر است که ضربان قلب نرمال در سالمندان، بزرگسالان، کودکان و حتی نوزادان متفاوت است.
ضربان قلب نرمال در سالمندان
به طور کلی، ضربان قلب نرمال در سالمندان باید بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد؛ اما مطمئنا در حالت استراحت، حالت ورزش و پیاده روی، ضربان قلب آن ها متفاوت است. سالمندان هنگامی که فعالیت بدنی دارند، ضربان قلب بالا تر و هنگام استراحت، ضربان قلب پایین تری را احساس می کنند. به طور کلی برای افرادی که ۴۵ سال سن دارند، حدودا ۸۸ الی ۱۴۹ ضربه در دقیقه نشان دهنده سلامتی است و با بالاتر رفتن سن تعدادش کاهش می یابد.
برای سن ۵۰ سال، ۸۵ الی ۱۴۵ ضربه در هر دقیقه می تواند مناسب باشد. همچنین سلامتی ۵۵ ساله ها نیز با ۸۳ الی ۱۴۰ ضربه در دقیقه مشخص می شود. افرادی که ۶۰ سال دارند و به سالمندی نزدیک تر هستند، حدود ۸۰ الی ۱۳۶ ضربه در دقیقه برایشان مناسب است. ۷۸ الی ۱۳۲ ضربه نیز برای افراد حدود ۶۵ سال بسیار مناسب است و در نهایت قلب افراد ۷۰ ساله باید ۷۵ الی ۱۲۸ ضربه بزند تا هیچ مشکلی در پمپاژ خون به اندام های دیگر از طریق شریان های قلب نداشته باشند.
اگر ضربان قلب خود یا سالمندی در نزدیکی خود را اندازه گیری کردید و نتیجه عددی بالا تر یا بسیار کم تر از عدد ذکر شده بود، در اسرع وقت به کادر پزشکی مراجعه و مشکل اصلی قلب خود را پیدا کنید. در ادامه مطلب دلایل کاهش ضربان قلب یا افزایش شدت آن را به طور دقیق تر بررسی خواهیم کرد.
علت کاهش ضربان قلب در سالمندان
کاهش ضربان قلب که با نام علمی برادی کاردی شناخته می شود، هنگامی رخ می دهد که سالمند از یکی از این مشکلات رنج ببرد:
- ریتم نا منظم قلب
- آسیب دیدن گره دهلیزی بطنی (AV)
- کاردیومیوپاتی احتقانی
- بر هم خوردن مواردی مانند کلسیم، الکترولیت ها و پتاسیم، تعادل شیمیایی بدن را نیز از بین می برد و باعث ایجاد برادی کاردی می شود.
- حمله قلبی
- عوارض جراحی های قلبی
- کم کاری تیروئید
- بیماری های التهابی
- عوارض دارو های مختلف
- سکته
- سندرم سینوس بیمار
تمام موارد ذکر شده می توانند به نوعی بر روی ضربان قلب، تعداد و شدت آن اثر گذار باشند. همچنین شما می توانید مشکلات را با توجه به مواردی که در ادامه ذکر می کنیم به آسانی درمان کنید.
- درمان
خیلی راحت با انجام چند کار ساده و اصلاح سبک زندگی خود می توانید از رخ دادن مشکلات گفته شده جلوگیری کنید؛ برای مثال داشتن یک رژیم غذایی سالم، دوری از استرس، ترک اعتیاد و مشروبات الکلی، ورزش منظم، اندازه گیری مرتب فشار خون و تمام موارد این چنینی اثرات بسیار مثبتی بر روی سلامتی شما می گذارند که اگر به هر طریقی رعایت نشوند، خطراتی به دنبال خواهند داشت.
برادی کاردی، موجب مشکلاتی مانند درد در قفسه سینه، خستگی، مشکلات حافظه، ضعف، گیجی، غش و … می گردد. از آن جایی که پیشگیری بهتر از درمان است، با استفاده از توصیه های بیان شده، ضربان قلب سالمندان را کنترل و از خطرات احتمالی دوری کنید.
علل افزایش ضربان قلب در سالمندان
همان طور که ذکر کردیم، ضربان قلب نرمال در سالمندان حدود ۶۰ الی ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. هنگام انجام فعالیت های سنگین، پیاده روی و ورزش کردن، بالا رفتن ضربان قلب بسیار عادی است؛ اما اگر این میزان در حالت استراحت به حدود ۱۰۰ ضربه و یا بالا تر از آن در دقیقه برسد، به احتمال زیاد سالمند دچار تاکی کاردی یا همان افزایش ضربان قلب شده است که دلایل آن عبارت اند از:
- کم خونی
- مصرف زیاد نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی
- متعادل نبودن الکترولیت ها
- ورزش سنگین
- تب
- فشار خون نا متعادل
- پرکاری تیروئید
- عوارض دارو های مختلف
- مصرف مواد مخدر از جمله سیگار
- استرس زیاد و فشار روانی ناگهانی
- مصرف داروهای محرک
انواع تاکی کاردی
- فیبریلاسیون دهلیزی
در میان انواع مختلف تاکی کاردی، این مورد شایع ترین آن ها به حساب می آید. زمانی که سیگنال های الکتریکی نا منظم در دهلیزها یا حفره های فقانی قلب شما به وجود آید، ضربان قلب افزایش خواهد یافت. این مورد می تواند موقتی باشد اما در بعضی مواقع اگر درمان نشوند، موجب خطرات جدی خواهند شد.
- فلوتر دهلیزی
این مشکل شباهت بسیاری به نمونه قبلی دارد، با این تفاوت که ضربان قلب کمی منظم تر از فیبریلاسیون دهلیزی است. از نظر درمانی تفاوت چندان زیادی با نمونه اولیه ندارد. ممکن است خود به خود درمان شود یا بعضی اوقات به نسخه پزشک نیاز باشد.
- تاکی کاردی بطنی
این مشکل همان طور که از نامش پیداست، از طریق بطن ها یا همان حفره های پایین قلب شروع می شود. مشکل زمانی آغاز می شود که ضربان قلب بالا به بطن ها اجازه منقبض شدن را ندهد؛ در نتیجه خون کافی به اندام ها نمی رسد. این مشکل اگر تنها چند ثانیه کوتاه طول بکشد، آسیب جدی به همراه نخواهد داشت؛ اما اگر طولانی تر شود، آسیب های فوق العاده جدی تری را به فرد وارد می کند و اگر متوقف نشود در نهایت به مرگ بیمار منجر خواهد شد.
- فیبریلاسیون بطنی
وارد شدن سیگنال های الکترونیکی سریع و نا منظم، ریتم قلب را بر هم می زند و اگر این ریتم در عرض چند ثانیه و به سرعت تنظیم نشود، مشکلات بسیار جدی ای به همراه خواهد داشت. معمولا افرادی که از این مشکل دچار می شوند، از آسیب های قلبی بسیار جدی ای رنج می برند که حتما باید به دنبال درمان آن باشند تا منجر به مرگ آن ها نشود.
- درمان
با کاشت کاردیوورتر یا ضربان ساز، مصرف داروهای مناسب و گاهی اوقات عمل جراحی می توانید موارد ذکر شده را درمان کنید؛ البته لازم است تمام مشکلات خود را ابتدا با پزشک متخصص در میان بگذارید تا پس از انجام آزمایش های لازم تصمیم نهایی را بگیرد. اگر این مشکلات درمان نشوند، ممکن است با این خطراتی رو به رو شوید.
- خطرات و علائم
از آنجایی که با بالا رفتن ضربان قلب، بطن های شما قادر پمپاژ خون به تمام اندام ها نخواهند بود، ممکن است یک سری خطرات بسیار جدی شما را تهدید کند. حمله قلبی، سکته قلبی، سکته مغزی، ایست قلبی و در نهایت مرگ از جمله خطرات ناشی از ضربان قلب بسیار بالا هستند. لازم است این مشکل را جدی بگیرید. ضربان قلب را در سالمندان همیشه به طور مداوم بررسی کنید.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نبض خود را اندازه گیری کردید و تعداد آن بیشتر و یا کمتر از ضربان قلب نرمال در سالمندان بود، لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید. تنگی نفس، ضعف، سرگیجه، سبکی سر، غش و درد در ناحیه قفسه سینه، علائم بسیار خطرناکی هستند که ممکن است خطرات جدی ای را به دنبال داشته باشند؛ در نتیجه با مشاهده آن ها لازم است با اورژانس تماس بگیرید. تغییر مداوم در فشار خون شما نیز از علائم بسیار جدی است. نوعی از تاکی کاردی یا همان افزایش ضربان قلب وجود دارد که تاثیر مستقیم بر روی فشار خون شما می گذارد و از این رو می توان به راحتی آن را تشخیص داد و به مراکز درمانی مراجعه کرد.
نحوه جلوگیری از مشکلات قلبی
داشتن ضربان قلب نرمال در سالمندان و بزرگسالان، بسیار ساده است. تنها لازم است سبک زندگی خود را کمی تغییر دهید و به سمت سالم بودن گام بردارید:
- رژیم غذایی سالم
از مصرف چربی های ترانس و قند ها به شدت خودداری کنید. به جای آن ها میوه ها و سبزیجات بیشتری مصرف کنید. همچنین نوشیدنی های کافئین دار نیز بسیار برای قلب مضر هستند. تلاش کنید تا چربی های مفید را جایگزین چربی های مضر در وعده های غذایی خود بکنید. در هر وعده غذایی لازم است قسمتی از بشقاب خود را به چربی های سالم، قسمت دیگر به پروتئین و قسمت دیگر را به کربوهیدرات اختصاص دهید.
- ورزش کنید
ورزش های بسیار سبک را در برنامه روزانه خود قرار دهید. کسانی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. بهتر است این کار را با روزی ۳۰ دقیقه پیاده روی به طور مداوم شروع کنید.
- ترک اعتیاد
سیگار و هر مواد مخدری را که به آن اعتیاد دارید، کنار بگذارید. اگر به غذا یا نوشیدنی خاصی اعتیاد دارید، باید سریعا جلوی آن را بگیرید و همه چیز را در حد اعتدال استفاده کنید. نوشیدنی های الکلی نیز جزو موارد ممنوعه به حساب می آیند.
عوارض داروها را بدانید: قبل از مصرف دارو، حتما با پزشک خود مشورت کنید و ایرادات و عوارض ناشی از آن را با انواع دیگر داروها بررسی کنید تا اتفاق ناخوشایندی برایتان نیفتد.
نتیجه گیری
قلب انسان سیستم بسیار منظمی دارد و حتی کوچک ترین اختلال در آن می تواند موجب به وجود آمدن خطرات بسیار جدی ای شود. همه انسان ها در سنین مختلف باید مراقب سلامتی قلبشان باشند، اما سالمندان باید به طور مرتب و همیشگی فعالیت های قلب خود را زیر نظر بگیرند.
قلب آن ها بسیار آرام تر از بزرگسالان و کودکان می زند؛ فعالیت آن نیز آرام تر است و خون را آرام تر به اندام های بدن می رساند. اگر کوچک ترین اختلالی در این نظم شکل بگیرد، اتفاقات ناخوشایندی رخ خواهد داد. ضربان قلب نرمال در سالمندان همان طور که ذکر کردیم، حدود ۶۰ الی ۱۰۰ ضربه در یک دقیقه است. اگر به هر دلیلی این میزان کاهش پیدا کند یا کوچکترین افزایشی داشته باشد، اختلال به وجود می آورد و به هیچ عنوان جبران پذیر نیست و ممکن است به مرگ نیز منجر شود. شما می توانید با بررسی مرتب فشار خون و تعداد ضربان قلب در یک دقیقه، از مشکلات جدی در همان وهله اول جلوگیری کنید.
